‘బాలగీత’ పత్తిపాక మోహన్‌ ‘ఆకుపచ్చని పాట’

పెద్దగా పరిచయం అక్కరలేని బాల సాహితీవేత్త, కవి డా. పత్తిపాక మోహన్‌. ఆయన ఇటీవల పిల్లల కోసం మరో రెండు పుస్తకాలు తెచ్చారు. ఒకటి ‘ఆకుపచ్చని పాట’, ఇది స్వచ్చ సర్వేక్షణ్‌లో భాగంగా పిల్లలకు పర్యావరణ స్పృహను తెలిపే ‘బాలగీత’. ఇక మరొకటి ‘ఒక్కేసి పువ్వేసి చందమామ’ పేరుతో వచ్చిన బాలల బతుకమ్మ గేయాల సంకలనం. ఇది సంస్కృతీ సంప్రదాయాలను తెలిపే బాలల బతుకమ్మ గేయాల సంకలనం. నిజానికి ఈ రెండు పుస్తకాలు సమయోచితంగా రావడం గమనార్హం.

కవిత్రయంలో ఒకరైన తిక్కన అలతి, అలతి పదాలతో అనల్పార్థ రచన చేసి భారతాన్ని తీర్చిదిద్దినట్లే డా. పత్తిపాక మోహన్‌ కూడా పిల్లల కోసం అతి లోతైన విషయాలను, మనం మన విస్మృతి చేస్తున్న ఎన్నో అంశాలను పిల్లలకు అర్థమయ్యేరీతిలో ‘ఆకుపచ్చని పాట’ గా మలిచారు. అతి గారాబంతోనో లేదా నిర్లక్ష్యంతోనో పిల్లలు సతమతమవుతున్న తరుణంలో ‘నేటి బాలలే రేపటి పౌరులు’ కనుక వారిని బాధ్యత గల పౌరునిగా మోహన్‌ తీసుకున్నారు.

పనిని పనిగా కాకుండా (డిగ్నిటీ ఆఫ్‌ లేబర్‌) చేసే పనిని బట్టి మనుషులను గౌరవించడం మన దేశంలో ఉన్న ఒక దౌర్బాగ్యస్థితి. పారిశుద్ధ్య కార్మికులను ‘ఆరోగ్యదూతలు’గా భావి భారత పౌరులకు పరిచయం చేయడం మానసికంగా కూడా బాలబాలికలకు స్వచ్ఛతను కవి వాంఛిస్తున్నాడనడానికి ఈ గేయం తార్కాణం. ‘కసువంతా ఎత్తిపోసి జనం సేవ చేస్తారు’, ‘వీధులన్ని ఊడ్చి ఊడ్చి అద్దంలా మెరిపిస్తారు’ అంటూ వాళ్ళను గురించి చెప్పిన వాక్యాలు వారి త్యాగాన్ని తెలుపుతాయి. ఇంకా వారిని…

‘గాంధీజీ వారసులు

గ్రామరాజ్య దూతలు

మనలోని మనవాళ్ళు

‘సఫాయి కార్మికులు’ అంటూ వర్ణిస్తాడు.

చెట్టు కార్బన్‌ డైయాక్సైడ్‌ని పీల్చుకొని ఆక్సిజన్‌ను ఇస్తాయి లాంటి శాస్త్రసంబందిత విషయాలను కూడా ‘చెడుగాలి తను పీల్చి, మంచి గాలి మనకిచ్చును’ అంటూ పిల్లలకు అర్థమయ్యే రీతిలో, వాళ్ళ బాలభాష లోనే సంపుల్‌గా చెబుతాడు.

ప్రగతి, అభివృద్ధి పేరుతో జరుతున్న విధ్వంసాన్ని మోహన్‌ చాలా తేలిక పదాలతో చూపిస్తూ…

‘ఇసుక మట్టి రాయి

ఇలా తరిగిపోతె భూమి ఎలా?

ప్రగతి పేర కాలుష్యం

పెరిగిపోతె ఎలా ఎలా ?

పరిశ్రమల పేరిట

ఈ కాలుష్యం ఎన్నాళ్ళు?’ అని పిల్లలనే కాదు పెద్దవాళ్ళను సైతం ఆలోచింపచేస్తాడు.

భూగోళం ఎందుకు అగ్నిగోళమై మండుతుంది?

ఓజోన్‌ పొరకు చిల్లులెందుకు పడ్డాయి?

శీతోష్ణస్థితి ఎందుకు రోజురోజుకు పెరుగుతుంది?

భూమి ఎందుకు సారహీన మవుతుంది?

రోజురోజుకు రోగాలు ఎలా వృద్ధిచెందుతున్నాయి?

ఆటుపోటుల సముద్రం సునామీగా ఎందుకు మారుతుంది?

బతుకునిచ్చే నదులు ఎందుకు భయపెడుతున్నాయి? ఇలా గంభీరమైన ప్రశ్నలు వేస్తూ అన్నింటికి వాతావరణ కాలుష్యమే కారణమనే విషయాన్ని అత్యంత సులభంగా, అరటిపండి ఒలిచి చేతిలో పెట్టినట్టు పిల్లల బుర్రల్లోకి ఎక్కిస్తాడు తన గేయాల ద్వార పత్తిపాక మోహన్‌. ఈ చేతన, చైతన్యం పిల్లలైనా మార్చి వారికి పర్యావరణ స్పృహను పకృతిపట్ల ప్రేమను కలిగిస్తే కవి అతని కవిత్వం సత్ఫలితాన్నిచ్చినట్టే.

కులమతాల కతీతంగా చిన్నా పెద్దలందరూ జరుపుకునే పండుగ బతుకమ్మ పండుగ. ఇది తెలంగాణ ప్రజల విశిష్టమైన పండుగ. పెద్ద పండుగ. భాద్రపద బహుళ పంచమి మొదలు పెత్రామస దాక బొడ్డెమ్మ పండుగ జరుపుని అడే విధానాన్ని ‘ఒక్కేసి పువ్వేసి చందమా’ బాలల బతుకమ్మ గేయాలలోని ‘బొడ్డెమ్మ’ గేయంలో వివరించారు. ఈ బొడ్డెమ్మ పండుగ పిల్లలకే ప్రత్యేకం. ఈ గేయం చదువుతుంటే పెద్దవాళ్ళు కూడా తమ జ్ఞాపకాలలోకి వెళ్ళి మరోమారు పిల్లలైపోతారు.

తంగేడు. చామంతి, గోరింట, గునుగు, రుద్రాక్ష, బంతి, కట్లపూలు, గుమ్మడి, పొగడ, గన్నేరు మొదలైన పూలతో బతుకమ్మను పేర్చి సింగారిస్తాం. అయితే ఇక్కడ ఈ పూలన్ని చేయ్యూపి బతుమ్మను పేర్వమని పిలుస్తున్నాయంటాడు కవి.

‘చేలన్నీ పండాయి, చెల్కల్లు నిండాయి

గట్లమీన చెట్లమీన, పూలెన్నో పూచాయి

చెట్లమీది పూలన్నీ చెయ్యూపి పిలిచాయి

బతుకమ్మ పేర్వమని బతిమిలాడుతున్నాయి’

సత్తుపిండి లడ్డూలు, మలీద ముద్దలు మొదలైనవి బతుకమ్మ ప్రత్యేక ‘పలారాల’ను ‘బాలల పండుగ’ గేయంలో చక్కగా తెలిపారు కవి. ‘దంపుడు బియ్యము, నెయ్యితో వియ్యము’, ‘జొన్నరొట్టె బెల్లము, మలీద ముద్దలు’, ‘నువ్వు పిండి లడ్డూలు, పెసరపిండి ముద్దలు’ వంటవి బతుకమ్మ పలారాల ముచ్చట్లను తెలుపుతాయి. ఈ పండక్కి ఆడబిడ్డలు ఎక్కడున్నా పుట్టింటికి రావడం, తాము పూజిస్తూ ఆడుకునే బతుకమ్మ ఆటలోని పాటల్లో తమ కష్టసుఖాలను పంచుకోవడం వంటి విశిష్టాంశాలు ఇందులో కనిపిస్తాయి. ‘బంగారు పండుగ’ పేరుతో రాసిన ‘ఆడబిడ్ద లందరు ఉయ్యాలో, ఆడుతూ పాడుతూ ఉయ్యాలో’, ‘సింగిడి’, ‘ఓ లచ్చగుమ్మాడి’ వంటి గేయాలు ఆ కోవలోనివే.

తెలంగాణా ఉద్యమ సమయంలో, స్వరాష్ట్ర సాధనలో బతుకమ్మ సమరశంఖమైందని అంటాడు, ఉద్యమాల బాటలో ఊపిరులు నింపింది అంటాడు కవి.

‘బీర చిక్కుడాకులు నీటి శుద్ధి మందులు’ అంటూ బతుకమ్మలోని శాస్త్రీయతను కూడా చెబుతాడు. పెత్రామాస మొదలు తొమ్మిది రోజులు చేసుకునే బతుకమ్మ వేడుకను ‘ఒక్కేసి పువ్వేసి చందమామ’ గేయంలో వివరించాడు కవి. బతుకమ్మ పండుగలోని మన సంస్కృతిని, ఆచార వ్యవహారాలను, శాస్త్రీయతని చిన్న చిన్న పదాలతో పిల్లల మొదళ్ళలోకి చొప్పించడంలో కవి కృతకృత్యులయ్యారు. పుస్తకంలో విషయాన్నంతా ముఖచిత్రంలోకి తెచ్చిన కళాకారుని ప్రతిభ అభినందనీయం. చివరగా ఒక్కమాట…. ఈ పుస్తకాలను ముఖ్యంగా ప్రభుత్వ బడుల్లోకి చేర్చే చొరవ కవి తీసుకుంటే ఫలితాలు మరింత అద్భుతంగా ఉంటాయి.

———–