చంద్రయ్య శివన్న

డా. చంద్రయ్య ఇటీవల రాసిన “తెలుగు కవిత్వంలో అకేషనాలిటీ: రెగ్యులారిటీ” అనే విమర్శా వ్యాసం తెలుగు సాహిత్య విమర్శలోనే కొత్త విమర్శా పద్ధతిని ఆవిష్కరించింది. ఇటీవల కరోనా మీద వెలువడిన కవిత్వంపై ఆయన రాసిన విమర్శ వ్యాసం మొట్టమొదటిది కావడం విశేషం. “తెలుగు సినిమాల్లో వాడబడుతున్న తెలంగాణ భాష” గురించి ఆయన సుధీర్ఘ వ్యాసాన్ని రాసాడు. ఇవన్నీ విమర్శకులచేత మన్ననలను పొందాయి.

వెనుకబడిన పాలమూరు జిల్లా ప్రాంతం నుంచి వచ్చిన చంద్రయ్య తన మూలాలను ఎన్నడూ మరిచిపోలేదు. ఆ ప్రజల జీవితాలను కవితలుగా, పరిశోధన వ్యాసాలుగా రాసాడు. ఎం.ఫిల్. పిహెచ్. డి. సిద్ధాంత గ్రంథాలతో పాటు 25కు పైగా జాతీయ సదస్సులు, 10 అంతర్జాతీయ సదస్సుల్లో పాల్గొని పరిశోధన పత్రాలను సమర్పించాడు. 10కిపైగా జాతీయ, అంతర్జాతీయ కార్యశాలల్లో (వర్కషాప్స్)లో పాల్గొన్నాడు. తెలంగాణ భాషపై పరిశోధన వ్యాసాలను రాసాడు. వివిధ పత్రికల్లో సామాహిక, సాహిత్య వ్యాసాలు ముద్రించబడ్డాయి. 2019లో ‘ఎడారి వాసన’ కవితా సంపుటిని ప్రచురించాడు

హైదరాబాదు విశ్వవిద్యాలయంలో పరిశోధకుడిగా ఉన్నప్పుడు సాహితీ మిత్రులతో కలిసి 2013లో ‘అధ్యయనం తెలుగు కళాసాంస్కృతిక సాహిత్య చర్చా వేదిక’ను ఏర్పాటు చేసాడు. ఈ సంస్థ ద్వారా నిపుణులచేత అనేక భాషా సాహిత్య కార్యక్రమాలను ఏర్పాటుచేయడమైంది. ఈ కృషికి గుర్తింపుగా గురజాడ ఫౌండేషన్ వారు ‘గురజాడ జాతీయ యువ పురస్కారాన్ని’ తెలంగాణ సాహిత్య అకాడమీ అధ్యక్షులు డా. నందిని సిధారెడ్డి చేతులమీదుగా అందుకున్నాడు.

భాషా పరిశోధకుడిగా

ఎం.ఫిల్. పరిశోధనాంశం:

తెలంగాణ ఉద్యమం ఉవ్వెత్తున ఎగసిపడుతున్న సందర్భంలో తెలంగాణ కవులు తెలంగాణ భాషలో కవిత్వం రాసాడు. సమైక్య రాష్ట్రంలో తెలంగాణ భాష వివక్షకు గురైందని కవులు తెలంగాణ భాషలో విస్తృతంగా కవిత్వాన్ని వెలువలించారు. ఈ భాషలోని ప్రత్యేకతను నిరూపించడానికి “తెలంగాణ ఉద్యమ కవిత్వం: భాషా వైవిధ్యం” అనే అంశాన్ని స్వీకరించి, 2012లో ఎం.ఫిల్. పరిశోధన పూర్తిచేసాడు

పిహెచ్.డి. పరిశోధనాంశం:

“తిమ్మాజిపేట మండల మౌఖిక భాష- వర్ణనాత్మక వ్యాకరణం” తెలంగాణ భాషను మరింత పరిశోధించి, తెలంగాణ భాషా ప్రత్యేకతను పరిశోధించాలనుకొని, ఉమ్మడి మహబూబ్‌నగర్ జిల్లాలోని తిమ్మాజిపేట మండల మౌఖిక భాషకు వర్ణనాత్మక వ్యాకరణం రాశాడు. ఈ పరిశోధన తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పాటైన తర్వాత తెలంగాణ భాష గురించి విశ్వవిద్యాలయ స్థాయిలో జరిగిన మొట్టమొదటి పిహెచ్.డి. పరిశోధన 2017లో పూర్తి చేసాడు. ఈ పరిశోధన తెలంగాణ భాష పరిశోధనకు ఒక ప్రధాన ఆధార గ్రంథంగా ఉపయోగపడుతుంది.

తెలుగులో తొలి సాంస్కృతిక పదకోశ నిర్మాతగా

డా. చంద్రయ్య తెలుగులో తొట్టతొలి సాంస్కృతిక పదకోశాన్ని నిర్మించి తన ప్రత్యేకతను చాటుకున్నాడు. ఇది తెలుగు భాషాశాస్త్ర చరిత్రలో మొట్టమొదటి ప్రయోగంకావడం విశేషం. తెలంగాణ సాహిత్య అకాడమీ చైర్మన్ డా. నందిని సిధారెడ్డి ఆధ్వర్యంలో జరిగిన ‘తెలంగాణ సాంస్కృతిక పదకోశం’ అనే ప్రాజెక్టుకు రీసర్చ్ సూపర్‌వైజర్‌గా పనిచేసాడు. తెలంగాణలోని వివిధ జిల్లాలు పర్యటించి సాంస్కృతిక పదసంపదను సేకరించి నిర్మించిన ఈ గ్రంథాన్ని ప్రస్తుతం తెలంగాణ సాహిత్య అకాడమీ ద్వారా ముద్రించనున్నారు. ఇది తరువాతి సాంస్కృతిక పదకోశాలను నిర్మించాలనుకునేవారికి ఒక ఆధార గ్రంథంగా ఉపయోగపడతుంది. తెలంగాణ ప్రజల పూజా విధానాలను, వారి ఆచార వ్యవహారాలను తెలుసుకోవడానికి ఇది ఎంతగానో ఉపయోగపడుతుంది.

———–