నోముల సత్యనారాయణ

నోముల వారికి ముందుగా సృజనాత్మక సాహిత్యాధ్యయనం పట్ల ప్రగాఢమైన అనురక్తి ఏర్పడింది. ఉపాధ్యాయులుగా వివిధ విషయాలను (Subjects) విద్యార్థులకు బోధించే క్రమంలో వారికి ముందుగా హిందీ సాహిత్యంతో ఏర్పడిన అనుబంధం కారణంగా ప్రేమ్‌చంద్ వంటి మహారచయితల సాహిత్యాన్ని హిందీలోనే చదువుకున్నారు. వివిధ పాశ్చాత్య సాహిత్యాల పట్ల గౌరవాదరాలతో క్రమపద్ధతిలో అధ్యయనం చేశారు. అరిస్టాటిల్ ‘Poetics’తో ఒక పునాదిని ఏర్పరచుకొని ముందుకు సాగారు. తన గురువైన ప్లేటోతో విభేదించి అరిస్టాటిల్ అనుకరణ సిద్ధాంతంలో సాహిత్యకళకు ఇచ్చిన ఉత్కృష్టమైన స్థానమే ఆధునిక సాహిత్య వికాసానికి కేంద్ర బిందువైందని డా. నోముల వారు అనేకసార్లు చెప్పగా విన్నాను. మేధావిగా నోముల ప్రస్థానం ఎట్లా ఎక్కడ ప్రారంభమైందో తెలుసుకుంటే, క్రమపరిణామం కూడా అవగతమవుతుంది.
1960 దశకం చివరలో మరో కీలకమైన అంశం, వారికి మార్కిజం పట్ల ఏర్పడిన విశ్వాసం. ఇది దినదిన వికాసం చెందిన దాని ఫలితమే టావ్‌చెంగ్ నవలను ‘నా కుటుంబం’ పేరుతో అనువదించటం. సరళాతి సరళమైన భాషలో సాగిన ఈ అనువాద రచన ‘సృజన’ పత్రికలో ధారావాహికంగా రావటమే కాదు, పుస్తకంగా ఎన్నో ముద్రణలు పొందింది.
ఆ తర్వాత వారు శ్రీశ్రీ, రావి శాస్త్రి, కాళీపట్నం, మఖ్దూం వంటి సాహితీవేత్తల సృజనను వామపక్ష భావజాల కోణం నుంచి పరిశీలించి అనేక విమర్శ వ్యాసాలను రాశారు. ఇవన్నీ ‘సామ్యవాద వాస్తవికత’ అన్న పుస్తకంగా రావటం సాహితీపరులకు తెలిసిందే.
వెంకట్‌గౌడ్‌గారు డా. నోముల వారితో మాట్లాడి వారి జీవిత సాహిత్యాలతో కూడిన ప్రసంగాలను రికార్డు చేశారు. దాన్ని ‘అన్‌టోల్డ్ లెసన్స్’ పేరుతో తెలుగులో ప్రచురించారు. దీన్ని వ్యక్తిత్వ నిరూపక గ్రంథంగా చెప్పుకోవచ్చు. డా. నోముల వారు పాప్యులర్ చేసిన మాటల్లో ‘జయహో’ ఒకటి. ‘జయం కలుగుగాక’ అన్న అభినందన పూర్వక సంబోధనగా బాగా ప్రాచుర్యం పొందింది. అందుకే నోముల వారి షష్టిపూర్తి సందర్భంగా సుదర్శన్, దేవులపల్లి కృష్ణమూర్తి, వేణు సంకోజు వంటి మిత్రులు వేసిన అభినందన సంచికకు ‘జయహో’ అన్న పేరు పెట్టారు.
నోముల వారి కుటుంబసభ్యులు ‘నోముల సాహితీ సమితి’ అన్న పేరుతో ఒక సంస్థను పెట్టి ప్రతి యేటా ఐదారు ఉత్తమ కళలకు అవార్డులు ఇస్తూ వస్తున్నారు. ఈ కథలను ప్రతి రెండు సంవత్సరాల కొకసారి సంకలనంగా వేస్తున్నారు. వీరి కృషి మూలంగా విలువైన కథలు, కథారచయితలు వెలుగులోకి రావటం జరిగింది. తెలుగు, హిందీ, ఆంగ్ల భాషా సాహిత్యాలతో పాటుగా ఉర్దూ, అరబ్బీ, పారశీ భాషల్లో డా. నోముల సాధించిన పాండిత్యం స్వయం కృషికి హద్దులువుండబోవని నిరూపించింది. ఈ సందర్భంలో ‘ఒక భాషలో ప్రావీణ్యం సంపాదిస్తే, అది మరెన్నో భాషలలో పాండిత్యానికి దారులు వేస్తుంది’ అన్న విశ్వనాథ వ్యక్తం చేసిన అభిప్రాయాన్ని గుర్తుకు తెస్తుంది. మీర్, గాలిబ్, హాలీ, దాగ్, మఖ్దూంల పేర్లు నోముల వారి నాలుకమీద నాట్యమాడేవి. అద్భుతమైన జ్ఞాపకశక్తి కారణంగా ఏ పుస్తకాన్ని సంప్రదించకుండానే నాబోటి వాళ్ల సందేహాలను క్షణాలలో నివృత్తి చేసేవారు. జ్ఞానప్రదర్శన ఏమాత్రం వుండేదికాదు. సాహిత్యం సంస్కారాన్ని పెంచుతుందన్న సత్యానికి సజీవ సాక్షం సత్యనారాయణగారు. సామల సదాశివగారితో సమ ప్రతిభ వున్న బహుభాషా కోవిదులు డా. నోముల సత్యనారాయణగారు మాత్రమే
తెలుగు, ఉర్దూ, ఇంగ్లిష్‌, హిందీ తెలుగు, ఉర్దూ, ఇంగ్లిష్‌, హిందీ భాషల్లో విశేష పాండిత్యం నోముల సొంతం. ‘అన్‌ టోల్డ్‌ లెసన్‌’ అనే పుస్తకం కూడా రాశారు. నల్లగొండలో నడిచే గ్రంథాలయంగా ఆయనను అభివర్ణిస్తుంటారు.
ఆయన కుటుంబ సభ్యులు నోముల సాహితీ సమితిని స్థాపించారు. ఏటా నోముల పురస్కార కథల పోటీలు నిర్వహించి, ఉత్తమ కథలకు పురస్కారాలు అందజేస్తున్నారు. సాహిత్య రంగంలో సేవలకు తెలుగు విశ్వవిద్యాలయం నుంచి గౌరవ పురస్కారం అందుకున్నారు. శ్రీశ్రీ, రావిశాస్త్రి వంటి సాహితీ దిగ్గజాలతో ఆయన సన్నిహిత సంబంధాలు ఉండేవి.
ఆయనకు ముగ్గురు కుమారులు, ఒక కుమార్తె. ఆయన కుమారుడు రజనీశ్‌, అల్లుడు ఎలికట్టె శంకర్‌రావు కూడా రచయితలుగా ప్రసిద్ధులు. నల్లగొండలోని రవీంద్రనగర్‌కు చెందిన సత్యనారాయణ స్థానిక ఎన్‌జీ కళాశాలలో ఇంగ్లిషు లెక్చరర్‌గా పనిచేసి రిటైర్‌ అయ్యారు. కథ, నవల, కవిత్వం, విమర్శ లాంటి సాహిత్య ప్రక్రియల్లో ఆయనకు విశేషమైన పరిచయం ఉంది.

———–