గోపగారి రాములు

చరిత్రకెక్కని కథల ‘పెరటి చెట్టు’ జి. రాములు
కల్లు వృత్తిలో ఎదుర్కొంటున్న సమస్యలు, కల్తీకల్లు, అబ్కారీ అధికారుల వల్ల ఇబ్బందులు మొదలైన వాటిని చిత్రించిన నవలిక ‘పెరటి చెట్టు’ (1954). ‘దున్నే వానిదే భూమి’ అన్న నినాదంలాగా ‘గీసే వాడిదే చెట్టు’ అన్న నినాదాన్ని సృజించి రాసిన నవలిక ఇది.

తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పడి, తన చరిత్రను తాను రాసుకుంటున్న సందర్భంలో వెనుకకు తిరిగి చూసుకుంటే, బమ్మెర పోతన నివాసం మొదలుకుని నేటి దాకా సాగిన వివాదాలు, వివక్ష తేటతెల్లమయ్యాయి. దీనికి తోడు తొలి తరం తెలంగాణ రచయితలకు పత్రికలు అందుబాటులో లేకపోవడం, తమ రచనలను భద్రపరచుకోవాలన్న సోయి కూడా వారిలో లేకపోవడం మరొక కారణం కావచ్చు. ఇలా వివిధ కారణాలతో తెలంగాణా రచయితలెందరో చరిత్రకెక్క కుండా తెరమరుగయ్యారు.
ఒకవైపు రాచరిక పరిపాలన, మరోవైపు ఉర్దూ రాజభాషగా ఉండి తెలుగు, కన్నడ, మరాఠీ వంటి ప్రాంతీయ భాషలకు అధికారికంగా ప్రాముఖ్యం లేని 1940ల్లోనే తెలుగులో కథలు అచ్చువేసిన తెలంగాణ తొలితరం కథారచయితల్లో మాడపాటి, సురవరం, పొట్లపల్లి, జి.రాములు, గూడూరి సీతారాం వంటి వారు కొందరు.

కరీంనగర్‌ జిల్లా తొలి కథా రచయితగా డా. మలయశ్రీ తన సిద్ధాంత గ్రంథంలో నిరూపించిన కథా రచయిత, కవి, అనువా దకులు జి.(గోపగారి) రాములు . జ్ఞానపీఠ పురస్కార గ్రహీత డా. సి. నారాయణరెడ్డిగారి తాత వీరిని లింగంపల్లికి పిలిపించి, ఇంట్లో ఉంచుకుని, సినారెకు లెక్కలు బోధించేం దుకు నియమించారు (స్వయంగా సినారె చెప్పారు). పద్యం పట్ల ఆకర్షితులైన జి.రాములు పద్య రచన చేసి గోలుకొండ పత్రికలో ప్రచురించారు. అటుతర్వాత తెలుగు ఉపాధ్యాయు లుగా సిరిసిల్లలో స్థిరనివాసం ఏర్పరుచుకున్న రాములు తన ప్రతి రచనలో ఏదో ఒక సామాజిక అంశాన్ని ప్రస్తావించి రాశారు. ‘‘సాహిత్యం సందేశాత్మకంగా, వ్యక్తికి, సమాజాలకు సంస్కరణాత్మకంగా’’ ఉండాలన్నది ఆయన అభిమతం.
సిరిసిల్ల, నిజామాబాద్‌తో పాటు మహారాష్ట్రలోని వివిధ ప్రాంతాలకు వీరి రాకపోకలు ఉండేవి, బంధువులు ఉండేవారు. అలా తాను ప్రతి రోజూ చూస్తున్నవాళ్ళందరు తంబాకు (టొబాకో)కు ఆకర్షితులై అనారోగ్యాలకు గురైన విషయం వీరిని బాగా కలవరపెట్టేదట. దానికి స్పందించి 1945లో రాసిన కథ ‘బ్రహ్మపత్ర భక్త సమాజం’, ఇది ఆగస్టు, 1946 సంచికలో షోలాపూరు నుండి వెలువడ్డ ‘పద్మశాలి’ మాస పత్రికలో వచ్చింది.

తంబాకును వ్యంగ్యంగా బ్రహ్మపత్రం అంటూ సంబోధిస్తారు జి.రాములు. ఆనాటి యువత తంబాకు వల్ల ఎట్లా చెడిపోతున్నారో వ్యంగ్యంగా చెప్పిన కథ ఇది. రాములు మీద ఆర్య సమాజ ప్రభావం తొలినాళ్ళ నుండి ఉండేది. దానివల్ల ఆయన మద్య మాంసాలకు పూర్తిగా దూరంగా ఉండడంతో చాలాసార్లు బంధువర్గంతో వాదోపవాదాలు జరిగేవి. అవమానాలనూ ఎదుర్కొన్నారు. ఇబ్బందులను ఎదుర్కొన్నారు. అవన్నీ ప్రతిబింబించేలా రాసిన పెద్ద కథ ‘ఆత్మఘోష’. జి.రాములుగారి గురించి బాగా తెలిసిన వారికి ఈ కథానాయకునిలో రచయిత కనిపిస్తాడు. ఇది పద్మశాలీల గురించి రాసిన కథ. కులం, మధ్యతరగతి సామాజిక జీవితంలో దాని ప్రభావం, కులం నుండి వెలివేయడం దాని వల్ల ఇబ్బందులన్నీ ఇందులో కనిపిస్తాయి. తెలుగులో మాట్లా డటం, చదవడం వంటివి ఇబ్బందిగా ఉన్న 1945లో రచయిత స్వయంగా దీనిని చెందా నారాయణ శ్రేష్ఠిగారి బాలా త్రిపుర సుందరి ముద్రాక్షరశాలలో అచ్చువేయించారు. 1943లో రాసిన ప్పటికీ సినారె, దాశరథి సారథులుగా ఉన్న ఆనాటి తెలంగాణ రచయితల సంఘం సిరిసిల్ల పక్షాన 1945లో ఇది వెలువ డింది. అప్పటి తెలంగాణా ప్రజల ప్రధాన పత్రికగా నిలిచిన గోల్కొండ పత్రిక ఈ పుస్తకంపై సమీక్ష రాసింది.

1952లో జి.రాములు రాసిన మరో నవలిక ‘పిచ్చి శాయన్న’. అప్పట్లోనే పాశ్చాత్య భావాలకు యువతరం ఎట్లా చెడిపోతు న్నారో ఎంతో ఆవేదన చెంది రచయిత చెప్పడం చూడొచ్చు. మూఢనమ్మకాలు, దేవుళ్ళు, బాబాలు, కొబ్బరికాయలు కొట్టడం, ఫాతిహాలు సమర్పించడం నుంచి ప్రతి మూఢ నమ్మకం, వెర్రితనాలని సినిమా నేపథ్యంగా చూపుతూ చెప్పిన కథ ఇది.

తెలంగాణలో వలసలు తొలి నుండి మామూలే. బొంబాయి, బీవండి, సూరత, ఇచ్చల్‌ కరంజి, షోలాపూర్‌, పూనా, జాల్నా మొదలగు మరఠ్వాడా ప్రాంతాలకు ఆ వలసలు ఎక్కువగా సాగేవి. అందులోనూ కరీంనగర్‌ మొదటి స్థానంలో ఉంది. వీరిలోంచి పదుల సంఖ్యలో ఆయా ప్రాంతాల్లో ఎం.పి., ఎం.ఎల్‌.ఎ., నగర పాలిక చైర్మన్లు, కార్పొరేటర్లుగా ఎన్నిక కావడం అందుకు నిదర్శనం. నేతన్నల వలసల్లో నిజామాబాద్‌, వరంగల్‌లవి తర్వాతి స్థానాలు. ఈ వలసలు ప్రధానంగా చేనేత కుటుంబాలవే. అందుకు కారణం పై ప్రాంతాల్లో బట్టల మిల్లులు ఉండడం వంటివి. వీరికి తోడుగా అదే సమయంలో అక్కడ కల్లు డిపోల నిర్వహణ కోసం గౌడ కుటుంబాలు వెళ్ళాయి. ఈ అన్ని అంశాలు, గౌడుల వృత్తి, సాధక బాధకాలు, నేత కార్మికుల మీద కల్లు వంటి వాటి ప్రభావం, కల్లు వృత్తిలో ఎదుర్కొంటున్న సమస్యలు, కల్తీకల్లు, అబ్కారీ అధికారులు, వారి వల్ల ఇబ్బందులు మొదలైన వాటిని చర్చించి చిత్రించిన నవలిక ‘పెరటి చెట్టు’. ఇది 1954లో అచ్చయ్యింది. ‘దున్నే వానిదే భూమి’ అన్న నినాదంలాగా ‘గీసే వాడిదే చెట్టు’ అన్న నినాదాన్ని సృజించి రాసిన నవలిక ఇది.

———–