పి వి నరసింహారావు

కథానిక ‘గొల్ల రామవ్వ’

ఆ కథ ప్రచురణ కాలం 15 ఆగస్టు 1949 (2వ భారత స్వాతంత్య్ర దినోత్సవ వార్షికోత్సవం). తెలంగాణ సాయుధ పోరాటం నేపథ్యంలో వచ్చిన కథ ఇది.
భూమి కోసం, భుక్తి కోసం, విముక్తి కోసం తెలంగాణా సాయుధ పోరాటానికి ఆంధ్రమహాసభ, కమ్యూనిస్టు పార్టీలు 1947 సెప్టెంబర్‌ 11న పిలుపి చ్చాయి. కొన్ని వేల ఎకరాల భూమి ప్రజలకు పంచ బడింది. నిజాం సైన్యం ప్రజల చేత ఓడింపబ డుతున్న సందర్భం. అప్పుడే 1948 సెప్టెంబర్‌ 13 నుంచి 17 దాకా భారత ప్రభుత్వం తెలంగాణాను భారతదేశంలో అంతర్భాగం చేయటానికి పోలీసు చర్య చేపట్టింది. 17 సెప్టెంబర్‌ 1948న తెలంగాణా భారతదేశంలో విలీన మైంది. ఈ కథ పోలీసు చర్యకు ముందు రాసింది.
తెలంగాణా సాయుధ పోరాట కాలంలో ఆ పోరాట తీరును వివరిస్తూ, విజయాన్ని కాంక్షిస్తూ అన్ని ప్రక్రియల్లో సాహిత్యం వెలువడింది. సురవరం ప్రతాపరెడ్డి, వట్టికోట ఆళ్వారుస్వామి, అలవాల పిచ్చయ్య, కాంచనపల్లి చిన వెంకట రామారావు (తెలంగాణా ప్రాంతం); గంగినేని వెంకటేశ్వరరావు, తుమ్మల వెంకట్రామయ్య, శారద, అట్లూరి పిచ్చేశ్వరరావు, వుప్పల లక్ష్మణరావు, మా గోఖలే (ఆంధ్రప్రాంతం) కమ్యూనిస్టు ఉద్యమ నేపథ్యం నుంచి కథలు రాశారు (సురవరం వారు తప్ప). తెలంగాణా పోరాట కథల్లో చేరిన మరో కథ గొల్ల రామవ్వ. అయితే ఈ కథ తెలంగాణలో నిజాంకు వ్యతిరేకంగా పోరాడుతున్న కాంగ్రెస్‌ కార్యకర్త కేంద్రంగా నడిచిన కథ. ఇక్కడే కొన్ని విషయాలు చర్చించాల్సి ఉంది. అహింసా సిద్ధాంతాన్ని నమ్మే కాంగ్రెస్‌ ఈ సాయుధ పోరాటంలో పాల్గొన్నదా లేదా అన్నది. కమ్యూనిస్టు పార్టీకి ఆ పార్టీ ప్రజా సంఘాలకు చెందిన కార్యకర్తలు మాత్రమే పాల్గొన్నారనేది, నాలుగు వేల మంది అమరులయ్యారనేది చారిత్రక సత్యం. నైజాం వ్యతిరేక పోరాటానికి సంబంధించి కాంగ్రెస్‌ సాయుధ పోరాటంలో భాగస్వామి కాలేదన్నది మరొక చారిత్రక సత్యం. ఏ సాహిత్య ప్రక్రియలోనూ, చరిత్ర పుస్తకాల్లోనూ కాంగ్రెస్‌ ఆ కాలంలో సాయుధ పోరాటంలో పాల్గొన్నట్లు రాయలేదు. అయినా ఈ కథానికలో కాంగ్రెస్‌ కార్యకర్తను సాయుధ పోరాట యోధునిగా చిత్రించబడటం, ఇద్దరు పోలీసులను హతమార్చాడు అనటం కేవలం కాల్పనికతతో కూడినది. వీటినిబట్టి ఒక కాంగ్రెస్‌ కార్యకర్త రాసినట్లు స్పష్టమవుతుంది. అందుకు ఉదాహరణగా ఈ కథలోని కొన్ని వాక్యాలు : ”పేద వాళ్లతోనే నడుస్తున్న దవ్వా కాంగ్రెస్‌ పోరాటం…” (కాంగ్రెస్‌ కార్యకర్త); ”మరైతే నీది కాంగిరిజో గీంగిరిజో ఆండ్ల ఈడు పడ్డోల్లు లేరార? గడ్డాలు మీసాలు నరశినోల్లంత యాడ విరగడైపోయిండ్రు?” (రామవ్వ); ”వాళ్ళందరు పట్నంలో ఉంటారు. రాజుతో మాట్లాడుతారు. ప్రజల తరపున వాదిస్తారు. అధికారం ఇప్పిస్తారు. నాయకత్వం చేస్తారు..” (కాంగ్రెస్‌ కార్యకర్త)
గొల్ల రామవ్వకు, ఆ కాంగ్రెసు యువకుడికీ మధ్య జరిగిన ఈ సంభాషణలో కాంగ్రెస్‌ నిర్వాకాన్ని రామవ్వ ప్రశ్నించడం కాంగ్రెస్‌ వాళ్లు పట్నాలలో ఉంటూనే ప్రజలకు అధికారం, నాయకత్వం ఇప్పిస్తారని చెప్పటం గమనార్హం. ఇంకా ఈ కథలో ”ఎవరో కాంగ్రెస్‌ వారు ఊరికి వచ్చారన్న నేరంపైన ఇదివఱకే నలుగురు నిర్దోషులు కాల్చివేయబడ్డారు”; ”వాడు యెవడున్నడ్‌ చెప్పు! కాంగ్రెసోడా యేం?” అని పోలీసు జమేదారు ఆరా తీయటం. అయితే ఈ కథా కేంద్రం ఎక్కడిదో కథలోఎక్కడా రచయిత సూచించలేదు.
రజాకార్ల దాడి నుంచి తప్పించుకునేందుకు రివాల్వర్‌తో పాటు తన ఇంటికి వచ్చిన ఆ కాంగ్రెస్‌ కార్యకర్తను యవ్వనంలో వున్న తన మనమరాలి పెనిమిటిగా చిత్రించి ఆమె పక్కన పడుకోబెడుతుంది గొల్ల రామవ్వ. రజాకార్లు వచ్చి సోదా చేసినప్పుడు వాళ్లిద్దరూ భార్యాభర్తలని నమ్మించి ఆ కార్యకర్తను రక్షిస్తుంది. ఈ కథలో గొల్ల రామవ్వ పాత్రను రచయిత చాలా గొప్పగా చిత్రించారు. ఈ కథానిక ముగింపు కూడా త్యాగశీలి అయిన గొల్ల రామవ్వను వుద్దేశించి ఆ కాంగ్రెస్‌ కార్యకర్త అన్న ఈ మాటలు కూడా కాంగ్రెస్‌ భావజాలాన్ని అనుసరించినవే. ”అవ్వా! నీవు సామాన్యరాలవు గావు. సాక్షాత్‌ భారతమాతనే!”
ఈ కథను మా సంకలనంలోకి చేర్చటానికి నిర్ణయించుకున్నాం. రచయిత అసలు పేరు తెలుసుకోటానికి ప్రయత్నించాం. కొన్ని పత్రికల్లో కూడా సమాచారం కోసం ప్రకటనలిచ్చాం. అయినా రచయిత వివరాలు సంపాదించలేకపోయాం. ఈ కథలో కలిపి 30 కథలతో ‘విస్మ ృత కథ’ పేరిట 1995లో మేము ముగ్గురం సంపాదకవర్గంగా పల్లవి పబ్లికేషన్స్‌, విజయవాడ వారు ఈ సంకలనాన్ని ప్రచురించారు.
”తెలంగాణా సాయుధ పోరాటంలోని ఒకానొక దృశ్యాన్ని ‘గొల్ల రామవ్వ’ కథ అద్భుతంగా చిత్రించింది. అజ్ఞాత రచయిత (విజయ) రాసిన ఈ కథలో రజాకార్ల దురంతాల నెదురొడ్డిన ఉద్యమకారుణ్ణి కాపాడటానికి ఎంతో తెగింపు చూపించిన రామవ్వ కలకాలం నిల్చిపోయే పాత్ర” (కథా మెహంజోదారో శీర్షికన ఈ సంకలనానికి పాపినేని శివశంకర్‌ రాసిన ముందుమాటలో). ఈ కథలో రామవ్వ నోటినుంచి తెలంగాణా మాండలికం తొణికిసలాడింది. కథా నిర్వహణ, నిర్మాణం బాగా కొనసాగింది.
ఈ సంకలనం బయటకు వచ్చిన తరువాత ‘గొల్ల రామవ్వ’ కథను పీవీ నరసింహారావు (ఆంధ్రప్రదేశ్‌ మాజీ ముఖ్యమంత్రి, భారత మాజీ ప్రధాని) రాశారని శ్రీపతిలాంటి మిత్రులు కొందరు తెలియజేశారు. ఇది పీవీ నరసింహారావు శతజయంతి సంవత్సరం. ఈ కథను వారి పేరిట కొన్ని పత్రికలు పునర్ముద్రించాయి కూడా. తూర్పు గోదావరి జిల్లా రచయితల సంఘం ఈ కథపై ఒక వ్యాస సంపుటిని కూడా తెచ్చే ప్రయత్నంలో ఉంది. గొల్ల రామవ్వలాంటి మంచి కథను (వివాదాస్పద అంశాలున్నా) విస్మ ృత కథ సంకలనంలో చేర్చినందుకు మాకు మిగిలింది తృప్తి.

———–